Tìm hiểu về vấn đề chăm sóc sức khỏe sinh sản người khuyết tật

Phổ cập tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản người khuyết tật là quyền con người, là một phần quan trọng để cứu sống phụ nữ và thúc đẩy bình đẳng giới. Đó là cốt lõi của phát triển bền vững. 

Thực trạng chăm sóc sức khỏe sinh sản người khuyết tật

Việt Nam đã đạt tiến bộ đáng kể trong việc cải thiện tình trạng sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản của người dân trong những thập kỷ qua, trở thành một trong 09 quốc gia duy nhất trên thế giới đạt được mục tiêu giảm tử vong mẹ thuộc Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ (MDG) vào năm 2015. Tuy nhiên, tình trạng bất bình đẳng liên quan đến quyền và chăm sóc sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản vẫn còn tồn tại. Mặc dù tỷ lệ tử vong bà mẹ đã giảm từ 233 ca/100.000 ca đẻ sống vào năm 1990 xuống 46 ca/100.000 ca đẻ sống vào năm 2019 nhưng tỷ lệ này ở các dân tộc thiểu số lại cao gấp 2 – 3 lần. 

Việc quan tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản người khuyết tật còn nhiều bất cập

Tương tự như vậy, nhu cầu kế hoạch hóa gia đình chưa được đáp ứng ở nhóm dân tộc thiểu số (19 – 31%) và lao động nhập cư (29,5%), cao hơn so với mức trung bình 7% của cả nước. Theo ước tính gần đây, 80% người khuyết tật  chưa từng tiếp cận nhân viên y tế, cho thấy khả năng cao là họ không được đáp ứng nhu cầu sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản. Thanh thiếu niên đặc biệt dễ bị tổn thương khi nhu cầu về các biện pháp tránh thai hiện đại chưa được đáp ứng ở mức 29,6% và tỷ lệ sinh ở tuổi vị thành niên là 11/1.000. Thanh thiếu niên thiếu thông tin cũng như các dịch vụ đầy đủ và toàn diện. Tình trạng này diễn ra phổ biến ở các nhóm dân tộc thiểu số và người khuyết tật. 

Bên cạnh đó, ung thư cổ tử cung trở thành loại ung thư phổ biến thứ hai ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản của phụ nữ với tỷ lệ tử vong cao gấp ba lần so với tỷ lệ tử vong khi mang thai và trong lúc sinh con, song vẫn chưa có cơ chế tài chính nào để hỗ trợ các can thiệp chương trình. Việt Nam đã đầu tư mạnh vào hệ thống chăm sóc sức khỏe cộng đồng và ngân sách chi cho lĩnh vực y tế, bao gồm cả sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản, đã tăng lên cùng với tốc độ tăng trưởng kinh tế của cả nước trong những năm gần đây, nhưng vẫn cần đảm bảo triển khai chính sách tài chính thích hợp và tăng cường quản lý tài chính công cấp địa phương để toàn dân được tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản. Tỷ lệ nhiễm HIV ở Việt Nam đã giảm đáng kể và duy trì ở mức thấp, ước tính hiện chỉ ở mức 0,23%.

Cần làm gì để cải thiện tình trạng chăm sóc sức khỏe sinh sản đối với người khuyết tật

Cần có sự phối hợp của nhiều cơ quan chức năng để đảm bảo toàn dân được tiếp cận thông tin và dịch vụ chăm sóc sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản có chất lượng. 

Cần quan tâm hơn nữa tới việc chăm sóc người khuyết tật

Cần xây dựng cơ chế tài chính đổi mới sáng tạo bao gồm cả ở khu vực tư nhân và tài chính công của địa phương, đặc biệt để giải quyết các vấn đề sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản mới như tầm soát ung thư cổ tử cung và tiêm phòng vaccine HPV.

Tích cực áp dụng công nghệ 4.0 vào y tế để người dân dù ở đâu cũng được tiếp cận y tế từ xa.

Cần cải thiện hệ thống thông tin quản lý thông tin y tế. 

Cần thay đổi cơ sở vật chất các cơ sở chăm sóc sức khỏe để đảm bảo bảo vệ chăm sóc sức khỏe sinh sản với người khuyết tật.

Cần có phương pháp tiếp cận đa ngành trong can thiệp về sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản cho trẻ vị thành niên  và thanh niên và triển khai trên quy mô toàn quốc giáo dục giới tính và tình dục toàn diện và giáo dục kỹ năng sống bao gồm cả phòng chống HIV, như giáo dục trực tuyến cho thanh niên trong và ngoài nhà trường cũng như thanh niên khuyết tật.

Hy vọng, thực trạng chăm sóc sức khỏe sinh sản đối với người khuyết tật trong thời gian tới sẽ được cải thiện, thay đổi!