Tìm hiểu về vấn đề chăm sóc sức khỏe sinh sản người khuyết tật

Tìm hiểu về vấn đề chăm sóc sức khỏe sinh sản người khuyết tật

Phổ cập tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản người khuyết tật là quyền con người, là một phần quan trọng để cứu sống phụ nữ và thúc đẩy bình đẳng giới. Đó là cốt lõi của phát triển bền vững. 

Thực trạng chăm sóc sức khỏe sinh sản người khuyết tật

Việt Nam đã đạt tiến bộ đáng kể trong việc cải thiện tình trạng sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản của người dân trong những thập kỷ qua, trở thành một trong 09 quốc gia duy nhất trên thế giới đạt được mục tiêu giảm tử vong mẹ thuộc Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ (MDG) vào năm 2015. Tuy nhiên, tình trạng bất bình đẳng liên quan đến quyền và chăm sóc sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản vẫn còn tồn tại. Mặc dù tỷ lệ tử vong bà mẹ đã giảm từ 233 ca/100.000 ca đẻ sống vào năm 1990 xuống 46 ca/100.000 ca đẻ sống vào năm 2019 nhưng tỷ lệ này ở các dân tộc thiểu số lại cao gấp 2 – 3 lần. 

chăm sóc sức khỏe sinh sản người khuyết tật

Việc quan tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản người khuyết tật còn nhiều bất cập

Tương tự như vậy, nhu cầu kế hoạch hóa gia đình chưa được đáp ứng ở nhóm dân tộc thiểu số (19 – 31%) và lao động nhập cư (29,5%), cao hơn so với mức trung bình 7% của cả nước. Theo ước tính gần đây, 80% người khuyết tật  chưa từng tiếp cận nhân viên y tế, cho thấy khả năng cao là họ không được đáp ứng nhu cầu sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản. Thanh thiếu niên đặc biệt dễ bị tổn thương khi nhu cầu về các biện pháp tránh thai hiện đại chưa được đáp ứng ở mức 29,6% và tỷ lệ sinh ở tuổi vị thành niên là 11/1.000. Thanh thiếu niên thiếu thông tin cũng như các dịch vụ đầy đủ và toàn diện. Tình trạng này diễn ra phổ biến ở các nhóm dân tộc thiểu số và người khuyết tật. 

Bên cạnh đó, ung thư cổ tử cung trở thành loại ung thư phổ biến thứ hai ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản của phụ nữ với tỷ lệ tử vong cao gấp ba lần so với tỷ lệ tử vong khi mang thai và trong lúc sinh con, song vẫn chưa có cơ chế tài chính nào để hỗ trợ các can thiệp chương trình. Việt Nam đã đầu tư mạnh vào hệ thống chăm sóc sức khỏe cộng đồng và ngân sách chi cho lĩnh vực y tế, bao gồm cả sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản, đã tăng lên cùng với tốc độ tăng trưởng kinh tế của cả nước trong những năm gần đây, nhưng vẫn cần đảm bảo triển khai chính sách tài chính thích hợp và tăng cường quản lý tài chính công cấp địa phương để toàn dân được tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản. Tỷ lệ nhiễm HIV ở Việt Nam đã giảm đáng kể và duy trì ở mức thấp, ước tính hiện chỉ ở mức 0,23%.

Cần làm gì để cải thiện tình trạng chăm sóc sức khỏe sinh sản đối với người khuyết tật

Cần có sự phối hợp của nhiều cơ quan chức năng để đảm bảo toàn dân được tiếp cận thông tin và dịch vụ chăm sóc sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản có chất lượng. 

chăm sóc sức khỏe sinh sản người khuyết tật

Cần quan tâm hơn nữa tới việc chăm sóc người khuyết tật

Cần xây dựng cơ chế tài chính đổi mới sáng tạo bao gồm cả ở khu vực tư nhân và tài chính công của địa phương, đặc biệt để giải quyết các vấn đề sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản mới như tầm soát ung thư cổ tử cung và tiêm phòng vaccine HPV.

Tích cực áp dụng công nghệ 4.0 vào y tế để người dân dù ở đâu cũng được tiếp cận y tế từ xa.

Cần cải thiện hệ thống thông tin quản lý thông tin y tế. 

Cần thay đổi cơ sở vật chất các cơ sở chăm sóc sức khỏe để đảm bảo bảo vệ chăm sóc sức khỏe sinh sản với người khuyết tật.

Cần có phương pháp tiếp cận đa ngành trong can thiệp về sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản cho trẻ vị thành niên  và thanh niên và triển khai trên quy mô toàn quốc giáo dục giới tính và tình dục toàn diện và giáo dục kỹ năng sống bao gồm cả phòng chống HIV, như giáo dục trực tuyến cho thanh niên trong và ngoài nhà trường cũng như thanh niên khuyết tật.

Hy vọng, thực trạng chăm sóc sức khỏe sinh sản đối với người khuyết tật trong thời gian tới sẽ được cải thiện, thay đổi!

Chăm sóc sức khỏe sinh sản đối với người khuyết tật có quan trọng hay không?

Chăm sóc sức khỏe sinh sản đối với người khuyết tật có quan trọng hay không?

Chăm sóc sức khỏe sinh sản đối với người khuyết tật là vấn đề còn nhiều tồn đọng và cần được sự quan tâm của toàn xã hội. Vậy cụ thể câu chuyện chăm sóc sức khỏe sinh sản đối với người khuyết tật diễn ra như thế nào?

Chăm sóc sức khỏe sinh sản là gì?

Trước khi tìm hiểu về việc chăm sóc sức khỏe sinh sản đối với người khuyết tật chúng ta cùng tìm hiểu về chăm sóc sức khỏe sinh sản. Đây là một tập hợp các phương pháp, kỹ thuật và dịch vụ nhằm giúp cho con người có tình trạng sức khỏe sinh sản khỏe mạnh thông qua việc phòng chống và giải quyết những vấn đề liên quan đến sức khỏe sinh sản.

Sức khỏe sinh sản chính là tình trạng người được chăm sóc hoàn toàn thoải mái về thể chất và tinh thần và tạo ra sự an toàn về sức khỏe tình dục. Đặc biệt chăm sóc sức khỏe đối với người khuyết tật lại rất quan trọng vì bản thân họ là những người yếu thế, thiệt thòi.

chăm sóc sức khỏe sinh sản người khuyết tật

Cần quan tâm hơn nữa tới việc chăm sóc sức khỏe người khuyết tật

Quan tâm tới chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình là một trong những nội dung đặc biệt quan trọng của dân số và phát triển, là những vấn đề y tế, xã hội hàng đầu trên toàn thế giới quan tâm.

Đối với phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ nên tìm hiểu về các thông tin liên quan tới chăm sóc sức khỏe và chăm sóc sức khỏe sinh sản. 

Lợi ích của việc chăm sóc sức khỏe sinh sản đối với người khuyết tật

Chăm sóc sức khỏe sinh sản là điều vốn quý nhất của con người. Chính vì thế việc quan tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản là vấn đề không thể thiếu được trong đời sống xã hội hiện nay, mang lại những lợi ích trước mắt và dài lâu. Điều đó lại đặc biệt cần thiết đối với người khuyết tật. Vì thế chúng ta cần quan tâm những vấn đề cụ thể như sau:

Thực hiện tốt làm mẹ an toàn: 

Chăm sóc sàng lọc trước sinh, khám thai định kỳ, mục đích theo dõi sức khỏe bà mẹ và quá trình phát triển thai nhi, phát hiện dị tật sơ sinh, bệnh tật mẹ và xử trí kịp thời những tai biến có thể xảy ra trong quá trình mang thai và sau sinh. Trong thời gian này thai phụ nên được nghỉ ngơi, tránh lao động nặng và làm việc quá sức, vệ sinh thai nghén, ăn uống dinh dưỡng tránh ăn những thức ăn có chất kích thích như cà phê, rượu, bia, các chất cay, và thức ăn có nhiều muối. Làm tốt vấn đề này chúng ta yên tâm là có những đứa con thông minh khỏe mạnh và phát triển.

chăm sóc sức khỏe sinh sản người khuyết tật

Việc chăm sóc sức khỏe người khuyết tật rất quan trọng

Thực hiện tốt kế hoạch hóa gia đình

Hiện nay các biện pháp tránh thai đều mang lại hiệu quả tránh thai cao, và có sẵn nhiều phương tiện tránh thai tại các cơ sở y tế như: Vòng tránh thai, thuốc tránh thai, cấy que tránh thai, bao cao su và mỗi gia đình chỉ nên có từ 1 – 2 con.

Khám phụ khoa định kỳ

Thực hiện khám phụ khoa định kỳ  3 – 6 tháng một lần, phát hiện sớm viêm nhiễm để điều trị kịp thời, soi cổ tử cung, xét nghiệm tế bào âm đạo, tầm soát ung thư cổ tử cung nhằm phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Thực hiện tốt những vấn đề trên nhằm bảo đảm sức khỏe và chất lượng cuộc sống cho cả mẹ và con, giảm tai biến sản khoa, giảm tử vong sơ sinh và tử vong mẹ. Đồng thời để có thời gian chăm sóc nuôi dạy chúng nên người, góp phần phát triển kinh tế, xây dựng xã hội phồn vinh, gia đình hạnh phúc.

Những rào cản trong chăm sóc sức khỏe sinh sản với người khuyết tật

Những rào cản trong chăm sóc sức khỏe sinh sản với người khuyết tật

Người khuyết tật có thể gặp hàng loạt những thách thức, rào cản ngăn cản khả năng hòa nhập cộng đồng. Rào cản đó có thể liên quan đến thể chất (khuyết tật, bệnh tật…), việc làm/nghề nghiệp hay rào cản từ hoàn cảnh sống, sự kỳ thị của xã hội.

Rào cản chăm sóc sức khỏe

– Các cơ sở cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản đối với người yếu thế còn chưa đáp ứng yêu cầu cả về số lượng và chất lượng.

– Việc cung ứng các dịch vụ dự phòng, ngăn ngừa và giảm hại phù hợp với người yếu thế còn chưa đáp ứng được nhu cầu.

– Dịch vụ tư vấn chưa phù hợp và chưa đáp ứng mong đợi về sức khỏe sinh sản hay sức khỏe tình dục của người yếu thế.

– Các cơ sở y tế không sẵn có những dịch vụ trợ giúp mang tính liên kết, toàn diện như: trợ giúp nạn nhân của bạo hành, trợ giúp tâm lý, trợ giúp pháp lý, nơi lánh nạn,…

– Dịch vụ y tế khẩn cấp tại những vùng khó khăn, những nơi bị ảnh hưởng bởi thiên tai, thảm họa còn chưa sẵn có, sự hạn chế về phương tiện và hệ thống các dịch vụ trợ giúp là rào cản lớn đối với người dân vùng bị nạn. Đặc biệt trong trường hợp này, các dịch vụ sức khỏe sinh sản còn chưa được coi trọng và chưa được đầu tư phù hợp.

chăm sóc sức khỏe người khuyết tật

Hình ảnh mô tả những đối tượng người khuyết tật cần được chăm sóc trong xã hội

Rào cản về tiếp cận thông tin, dịch vụ

– Cơ sở y tế ít được nâng cấp; việc xây dựng bố trí chưa thật thuận lợi cho người yếu thế nói chung, đặc biệt chưa quan tâm đúng mức đối tượng người khuyết tật.

– Rào cản từ cán bộ cung cấp dịch vụ:

+ Thái độ: Còn chưa tích cực, thiếu ủng hộ, định kiến, không nhạy cảm, thiếu nhận thức thậm chí còn kỳ thị đối với các nhóm người yếu thế.

+ Kiến thức và kỹ năng: Tiếp cận và cung cấp dịch vụ sức khỏe sinh sản cho nhóm người yếu thế đòi hỏi người cung cấp dịch vụ không chỉ có những kiến thức và kĩ năng về chăm sóc sức khỏe sinh sản chung, mà còn cần rất nhiều kiến thức và kỹ năng chuyên biệt về làm việc với người yếu thế, kỹ năng xử lý các vấn đề sức khỏe liên quan đến khuyết tật, những hiểu biết và kỹ năng trong lĩnh vực xã hội (các hiểu biết về môi trường, di cư, các kỹ năng sống, cách sử dụng ngôn ngữ ký với nhóm khiếm thính,…).

+ Chưa chú ý sắp xếp đủ thời gian và ưu tiên để có thể cung cấp dịch vụ thân thiện cho người yếu thế, đặc biệt nhiều nhóm yếu thế như: nhóm khuyết tật,…

– Rào cản về sự hạn chế về kiến thức và thái độ của chính người khuyết tật cùng gia đình về các vấn đề sức khỏe chung cũng như các dịch vụ: người khuyết tật có thể không biết các nơi cung cấp dịch vụ, rất nhiều người khuyết tật không có kiến thức về quyền lợi, các vấn đề sức khỏe cũng như dịch vụ nào có sẵn.

– Rào cản kinh tế: Các can thiệp y tế như việc đánh giá, điều trị và sử dụng thuốc thường đòi hỏi người khuyết tật phải tự trả thêm các khoản chi phí, gây khó khăn cho họ và gia đình, những người vốn thu nhập đã bị hạn chế.

– Rào cản về địa lý và môi trường vật lý: Thiếu các phương tiện vận chuyển và các công trình xây dựng công cộng có điều kiện tiếp cận cho người khuyết tật là những ví dụ về các rào cản thường thấy, hay điều kiện hạn hẹp về nguồn lực y tế tại vùng nông thôn (nơi phần đa số người khuyết tật sống) và khoảng cách quá xa từ khu dân cư đến nơi cung cấp dịch vụ tại các thành phố lớn cũng là các rào cản quan trọng.

– Rào cản về thông tin và truyền thông: Việc liên hệ và giao tiếp giữa người khuyết tật với nhân viên y tế có thể khó khăn, chẳng hạn, một người bị khiếm thính có thể gặp khó khăn khi tiếp xúc và làm cho nhân viên y tế hiểu được cách ra dấu của mình, hay việc không có các bức tranh minh họa để giúp cho người có khuyết tật về trí tuệ có thể giao tiếp với cán bộ y tế.

chăm sóc người khuyết tật

Hình ảnh mô tả sự kỳ thị của mọi người xung quanh với người khuyết tật

Rào cản kỳ thị trong gia đình, xã hội

– Kỳ thị từ gia đình: Nhiều gia đình của người yếu thế cảm thấy e ngại, thậm chí xấu hổ muốn giấu tình trạng của con em mình vì sợ gặp phải sự kỳ thị từ cộng đồng. Thêm vào đó, tâm lý của cha mẹ luôn cho rằng con mình là người thiệt thòi, yếu thế.

– Kỳ thị từ cộng đồng, từ người cung cấp dịch vụ: Chính sự thiếu kiến thức, thiếu hiểu biết về các nhóm yếu thế khiến bản thân người cung cấp dịch vụ cũng có cái nhìn còn chưa thật khách quan, có khi còn kỳ thị với người khuyết tật,…

– Tự kỳ thị: Bản thân người khuyết tật cũng tự kỳ thị, tự tạo rào cản cho mình, sống khép kín, thiếu kỹ năng giao tiếp, thiếu cơ hội bày tỏ nhu cầu và điều đó càng khiến họ rơi vào vòng luẩn quẩn của bị kỳ thị và tự kỳ thị.

Hãy lên tiếng để bảo vệ người khuyết tật trong xã hội!